Chương trình ngoại kiểm tra chất lượng phòng xét nghiệm
Ngoại kiểm tra chất lượng (EQA – External Quality Assessment) là một hoạt động thiết yếu của bất kỳ phòng xét nghiệm nào, là công cụ quan trọng của kiểm tra chất lượng và được sử dụng để giám sát chất lượng xét nghiệm của mình so với các phòng xét nghiệm khác sử dụng các phương pháp và các thiết bị tương tự.
Ngoại kiểm tra chất lượng (EQA – External Quality Assessment) là một hoạt động thiết yếu của bất kỳ phòng xét nghiệm nào, là công cụ quan trọng của kiểm tra chất lượng và được sử dụng để giám sát chất lượng xét nghiệm của mình so với các phòng xét nghiệm khác sử dụng các phương pháp và các thiết bị tương tự. Hiện nay có 3 phương thức triển khai ngoại kiểm tra chất lượng xét nghiệm là thử nghiệm thành thạo (proficiency testing-PT), kiểm tra lại / phân tích lại (rechecking /retesting) và đánh giá tại chỗ (on-site evaluation). Trong đó thử nghiệm thành thạo là phương thức phổ biến cho mục tiêu đạt các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế. Các chức năng chính của ngoại kiểm tra chất lượng phòng xét nghiệm bao gồm:
- Duy trì và nâng cao chất lượng xét nghiệm.
- Đẩy mạnh hợp tác liên phòng xét nghiệm từ đó nâng cao được tiêu chuẩn.
- Phát hiện lỗi thiết bị, xác định các vấn để của hóa chất, xem xét đào tạo nhân viên.
- Khởi xướng và đánh giá các hoạt động khắc phục.
- So sánh các phương pháp phân tích khác nhau.
Đơn vị triển khai ngoại kiểm (cơ quan/ đơn vị kiểm chuẩn) là một tổ chức độc lập có trách nhiệm và vai trò trong việc xây dựng, vận hành chương trình ngoại kiểm tra. Một số đơn vị triển khai ngoại kiểm trên thế giới được biết đến hiện nay như RCPA (Úc), CLIA (Mỹ), BLQS (Thái Lan), CMPT (Canada), MLE (Châu Âu) và ở Việt Nam có các Trung tâm kiểm chuẩn xét nghiệm (Ví dụ: CSQL Việt Nam)
RIQAS là chương trình ngoại kiểm tra chất lượng lớn nhất trên thế giới hiện nay của hãng Randox với trụ sở chính ở Vương Quốc Anh, được sử dụng ở hơn 23.000 phòng xét nghiệm ở hơn 105 nước. Số lượng người tham gia lớn giúp RIQAS trở thành chương trình ngoại kiểm tra có chất lượng tốt nhất trên thế giới và đảm bảo một cơ sở dữ liệu to lớn cho nhiều phương pháp phân tích khác nhau, trực tiếp gia tăng sự chính xác của phép thống kê.
Mục đích của ngoại kiểm tra chất lượng phòng xét nghiệm nhằm đảm bảo kết quả xét nghiệm được tin cậy, đánh giá và so sánh chất lượng xét nghiệm của các phòng xét nghiệm khác nhau ở mức độ khu vực, quốc gia và quốc tế; xác định được những sai số về kết quả xét nghiệm và đề xuất những biện pháp khắc phục, sửa chữa; khuyến khích việc sử dụng những phương pháp chuẩn, hóa chất/ thuốc thử và thiết bị xét nghiệm có chất lượng tốt; khuyến khích việc áp dựng thường xuyên công tác nội kiểm tra (IQC). Do đó ngoại kiểm tra chất lượng phòng xét nghiệm EQA được xem như là công cụ của kiểm soát chất lượng xét nghiệm
