Chỉ định xét nghiệm chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue

27/06/2017

Sốt xuất huyết dengue là bệnh truyền nhiễm gây dịch do virus dengue gây nên. Bệnh thường xuất hiện và gây dịch vào các tháng mùa mưa. Miền Nam và miền Trung bệnh xuất hiện quanh năm, miền Bắc và Tây Nguyên bệnh thường xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 11. Trong năm, bệnh phát triển mạnh nhất vào các tháng 7,8,9,10. Chu kỳ của dịch khoảng 3 - 5 năm/ lần.
Chỉ định xét nghiệm chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue

Sốt cao là một trong những biểu hiện của sốt Dengue

1. Thời kỳ ủ bệnh: 3 - 6 ngày, có thể kéo dài 15 ngày.

2. Sốt Dengue: bệnh diễn biến 5 - 7 ngày, triệu chứng thường xuất hiện đột ngột với sốt cao, người mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, đau thắt lưng, bắp cơ, đau nhức hốc mắt, thường kèm theo đau họng, buồn nôn, nôn và đau vùng thượng vị, tiêu chảy. Triệu chứng hạ sốt thường xuất hiện ngày thứ 2- 5 của bện.

3. Sốt xuất huyết Dengue:

- Triệu chứng lâm sàng: giai đoạn sớm của bệnh không thể phân biệt được với sốt dengue, biểu hiện rõ từ ngày thứ 2 - ngày thứ 5 của bệnh (giai đoạn hạ sốt).

- Biểu hiện xuất huyết có thể xảy ra hoặc không

- Biểu hiện xuất huyết thường gặp:

+ Xuất huyết dưới da với biểu hiện là vết bầm tím, xuất hiện ở nơi tiêm truyền, ban xuất huyết dạng chấm.

+ Xuất huyết niêm mạc: chảy máu chân răng, chảy máu cam, rong kinh hoặc kinh nguyệt đến sớm...

+ Nếu nặng có thể có xuất huyết nội tạng, xuất huyết tiêu hóa với biểu hiện nôn ra máu, đại tiện phân đen, xuất huyết não,..

- Có thể có triệu chứng gan to và đau vùng gan (đây là yếu tố tiên lượng nặng của bệnh).

- Có thể gặp tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng bụng.

- Hạ huyết áp và shock.

Các kỹ thuật chẩn đoán

- Xét nghiệm;

+ Bạch cầu giảm.

+ Tiểu cầu giảm <100.000/mm3 (tiểu cầu càng giảm thì nguy cơ xuất huyết càng cao).

+ Thể tích khối hồng cầu (HCT) tăng>20% so với giá trị bình thường của bệnh nhân trước đó, hoặc HCT >45% nếu không biết giá trị bình thường bệnh nhân trước đó.

+ Xét nghiệm chức năng gan, thận, điện giải đồ, khí máu: đánh giá mức độ bệnh.

+ Xét nghiệm denger fever IgM; IgG: NS1 có thể chẩn đoán sớm sốt xuất huyết dengue từ ngày đầu tiên của sốt.

- Chẩn đoán hình ảnh:

+ Siêu âm ổ bụng.

+ Chụp X quang tim phổi để đánh giá mức độ bệnh, tìm biến chứng tràn dịch ổ bụng và tràn dịch màng phổi.

Bị sốt xuất huyết không nên tự điều trị tại nhà.

Một trường hợp bị bệnh

Đó là bệnh nhân N.Đ.H (nam, 22 tuổi) đến Bệnh viện MEDLATEC khám ngày 2/9, vì lý do mệt mỏi. Trước khi đến viện khám 7 ngày, bệnh nhân xuất hiện sốt nóng 38-39.50C, kèm theo gai rét, đau mỏi người, đau mỏi thắt lưng, không ho, không đau ngực

Bệnh nhân đã tự điều trị ở nhà (truyền dịch trong 5 ngày đầu), hết sốt 2 ngày nay nhưng vẫn mệt nhiều. Khi đến Bệnh viện MEDLATEC khám, bệnh nhân không có biểu hiện xuất huyết dưới da, không có biểu hiện chảy máu cam, chảy máu chân răng, tiểu nước tiểu trong, nhiệt độ 37.10 C, huyết áp 100/70mmHg và nghe tim, phổi bình thường.

Về yếu tố dịch tễ: Bố bệnh nhân sốt 4 ngày và mẹ bệnh nhân sốt 2 ngày với triệu chứng tương tự như bệnh nhân.

Khi khám kết hợp với hỏi bệnh sử và tiền sử, bác sỹ nghi ngờ bệnh nhân N.Đ.H mắc bệnh sốt xuất huyết dengue. Vì vậy, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm và kết quả xét nghiệm cho thấy:

- Công thức máu: Bạch cầu 3.8 Tera/L (giảm), số lượng tiểu cầu 47 (giảm nhiều).

- Dengue fever: Dengue NS1 antigen (dương tính), Dengue fever antibody IgG (dương tính) và Dengue fever antibody IgM (dương tính).

Dựa vào triệu chứng lâm sàng và các kết quả xét nghiệm, bệnh nhân được chẩn đoán sốt xuất huyết dengue. Sau đó, bác sỹ tư vấn bệnh nhân và người nhà (bố và mẹ) nên nhập viện để theo dõi và điều trị.

Qua đây, bác sỹ khuyến cáo bệnh nhân khi có triệu chứng bệnh cần đến bệnh viện để được khám, chẩn đoán bệnh và có hướng điều trị thích hợp, không nên tự điều trị tại nhà.

Chẩn đoán sốt xuất huyết bằng kỹ thuật sinh học phân tử tại MEDLATEC

Nhằm giúp bác sỹ chẩn đoán sớm và chính xác để đưa ra phác đồ điều trị tốt nhất cho người bệnh, Bệnh viện MEDLATEC đã triển khai kỹ thuật sinh học phân tử tìm virus dengue PCR để chẩn đoán sớm sốt xuất huyết. Ưu điểm của kỹ thuật Real-time RT-PCR là phương pháp này có thể phát hiện sớm từ ngày đầu tiên đến ngày thứ 5 của sốt và chính xác genotyp virus dengue (DEN-1; DEN-2; DEN-3; DEN-4). Việc xác định chính xác genotype giúp cho Bác sỹ có thể tiên lượng bệnh và có kế hoạch theo dõi điều trị bệnh.

Bên cạnh đó, Bệnh viện MEDLATEC còn có xét nghiệm tìm kháng nguyên dengue NS1và xét nghiệm tìm kháng thể Dengue IgM.

	Xét nghiệm dengue PCR	Xét nghiệm tìm kháng nguyên dengue NS1	Xét nghiệm kháng thể Dengue IgM
Thời gian phát hiện	Phát hiện bệnh ngay từ khi có triệu chứng sốt.	Có thể phát hiện trong máu từ ngày đầu tiên cho đến ngày thứ 9 sau khi xuất hiện sốt.	Xuất hiện từ ngày thứ 3- 4 của sốt và kháng thể Dengue IgG xuất hiện muộn hơn.
Xác định genotype virus dengue	Xác định chính xác genotype virus dengue DEN-1; DEN-2; DEN-3; DEN-4	Không	Không
Độ nhạy	Có độ nhạy 80 – 90% và độ đặc hiệu trên 95%	Có độ nhạy 92,4% và độ đăc hiệu 98,4%.
Thời gian chỉ định	Chỉ định ngay khi có triệu chứng sốt.	Được chỉ định sớm từ ngày đầu tiên của sốt.	Được chỉ định vào ngày thứ 3 -4 của sốt.